Saturday, April 6, 2013

Chuyện ngụ ngôn mới: Cừu, dê và chó sói

Cừu vốn là loài ăn cỏ, thường sống theo đàn lớn. Khi có chó sói xuất hiện thì cừu luôn có thói quen chạy tán loạn mỗi con một nơi, chó sói đuổi bắt cừu rất dễ dàng. Dê là loài ăn cả cỏ và lá cây thường sống theo nhóm nhỏ nhưng phàm ăn lại khéo leo trèo nên ở đâu có đàn dê xuất hiện thì chỉ một thời gian sau là cây cối bị ăn trụi sạch. Khác với cừu, khi chó sói xuất hiện thì đàn dê luôn đứng sát lại với nhau và chĩa sừng ra phía ngoài khiến chó sói thường không bắt được dê. 

Người chăn cừu có kinh nghiệm thường thả vào đàn cừu một bầy dê. Khi sống cùng với dê, cừu cũng thay đổi thói quen. Nếu chó sói có xuất hiện thì cừu không chạy tứ tung nữa mà chúng tập trung lại quanh bầy dê, do vậy chó sói khó có thể lùa bắt được cừu.

Một lần, có một con cừu lạc đàn lang thang trên đồng cỏ bị chó sói bắt gặp. Chó sói liền nói với cừu rằng loài sói vốn rất kính trọng loài cừu vì cừu không làm tổn hại tới cây cối, nhưng đối với loài dê tham lam chuyên phá hoại cây cối thì khác. Chó sói đề nghị cừu tránh xa bầy dê ra để chúng có thể tấn công dê nhằm bảo vệ cây cối cũng như đồng cỏ của loài cừu. Con cừu trở về nói với đàn của nó, tất cả lũ cừu đều thấy có lý và chúng quyết định tránh xa bầy dê.

Chó sói xuất hiện, đàn cừu không còn ở gần bầy dê nữa nên mạnh con nào con ấy bỏ chạy theo bản năng, thế là chó sói thoải mái vồ lấy cừu ăn thịt.

Tuesday, April 2, 2013

Thị trường bất động sản và nhóm lợi ích

Khi tìm hiểu trường bất động sản thì cần phải thấy có hai loại hàng hóa khác nhau là đất đai và bất động sản (ví dụ như nhà ở, chung cư, khu thương mại, tòa nhà văn phòng cho thuê). Đất đai không có giá trị mà chỉ có giá cả, giá cả của đất đai là do địa tô (tiền thuê đất) quyết định. Giá cả của bất động sản được tính bằng giá đất cộng với chi phí xây dựng và lợi nhuận được tạo ra. Như vậy, giá cả của đất đai sẽ biến động theo mức độ tăng trưởng của khu vực sản xuất, tức là tùy thuộc vào khối lượng tiền thuê đất mà khu vực sản xuất có thể trả cho cho chủ đất, còn giá cả của bất động sản thì phụ thuộc vào sự phát triển của chính ngành xây dựng hơn là giá cả đất đai.

1.  Những nét chính về thị trường bất động sản:

Kinh tế Việt Nam trải qua một thời kỳ tăng trưởng nhanh kéo dài, việc kinh doanh bất động sản cũng rất phát đạt, nhưng nguồn cung đất đai tăng trưởng chậm hơn dẫn đến giá cả của đất đai tăng vọt. Đây là lý do chủ yếu khiến giá cả đất đai ở Việt Nam rất cao, đặc biệt là ở các đô thị lớn, nơi tập trung phần lớn các cơ sở sản xuất kinh doanh. Giá đất cao tất nhiên cũng ảnh hưởng tới giá bất động sản, tuy nhiên trong thời kỳ giá đất cao đi liền với kinh tế tăng trưởng nhanh thì vẫn có nhiều người dân mua được nhà. Có hai lý do chủ yếu khiến điều đó diễn ra, thứ nhất là kinh tế tăng trưởng nhanh dẫn đến thu nhập của người dân tương đối cao và nguồn tín dụng dồi dào cho phép họ mua nhà, thứ hai là một bộ phận người dân vốn có nhà hoặc đất đai ở khu vực giá cao có thể dễ dàng bán đi và mua nhà hoặc đất ở khu vực có giá thấp hơn để cải thiện mức sống.

Hiện nay, khu vực sản xuất tăng trưởng chậm lại, tiền thuê đất giảm xuống khiến cho giá cả của đất đai sụt giảm mạnh nhưng giá cả bất động sản lại giảm chậm hơn, do giá đất đai chỉ chiếm một phần trong giá trị của bất động sản trong khi chi phí xây dựng chưa có sự thay đổi đột biến. Kinh tế tăng trưởng chậm lại nên số lượng người có khả năng mua nhà cũng giảm xuống, ngay cả khi giá nhà thấp hơn. Thị trường bất động sản cho thấy một nghịch lý là khi giá bất động sản cao thì có nhiều người mua được nhà còn khi giá thấp thì lại có nhiều người không mua được nhà, lý do đằng sau đó chính là sự tăng trưởng của nền kinh tế.

2. Các nhóm lợi ích:

Trên thị trường bất động sản có hai nhóm chính, nhóm thứ nhất là các chủ đất bao gồm các tổ chức hay cá nhân có quyền sử dụng đối với các diện tích đất đai thích hợp cho xây dựng, nhóm thứ hai là các chủ đầu tư xây dựng bất động sản. Nhóm thứ hai thường mua hoặc thuê đất của nhóm thứ nhất để xây dựng rồi bán hoặc cho thuê trên thị trường.

Giá đất giảm xuống khiến thu nhập của chủ đất giảm nhưng lại có tác động tích cực đối với những nhà đầu tư xây dựng bất động sản. Giá đất giảm dẫn đến chi phí đầu tư ban đầu giảm đồng thời tỷ suất lợi nhuận của nhà đầu tư xây dựng bất động sản do đó sẽ tăng lên. Rõ ràng là lợi ích của hai nhóm này không thống thất trên phương diện giá cả đất đai. Chủ đất muốn đất đai phải giữ giá để bảo vệ nguồn thu nhập và tài sản. Đối với nhóm thứ hai thì bảo vệ giá đất đai không phải là ưu tiên lớn nhất, cái họ cần là có thể tự điều chỉnh linh hoạt giá bất động sản để nhanh chóng bán hết hàng nhằm thu hồi vốn và tiếp tục đầu tư mới, tỷ suất lợi nhuận từ xây dựng sẽ giúp họ bù đắp các khoản thua lỗ trước đó.

Do sự khác biệt về lợi ích nên hai nhóm này mong muốn sự trợ giúp của nhà nước trong thời kỳ thị trường bất động sản suy thoái cũng rất khác nhau. Chủ đất thường vận động nhà nước thực hiện các biện pháp giữ cho giá cả đất đai không giảm quá mạnh, ví dụ như hạn chế cấp phép các dự án bất động sản mới, điều này cũng khiến cho giá bất động sản kém linh hoạt do các chủ đầu tư bắt buộc phải trả giá cao cho đất. Trong khi các chủ đầu tư xây dựng bất động sản thì lại muốn nhà nước hỗ trợ việc kinh doanh của họ ví dụ hỗ trợ để người dân vay tiền mua nhà, hơn là can thiệp vào giá cả đất đai hay bất động sản.


Friday, March 29, 2013

Tăng giá xăng dầu để chống buôn lậu?

Một trong những lập quen thuộc thường được đưa ra là tăng giá xăng để chống buôn lậu nhằm giảm thiệt hại ngoại tệ cho nhà nước. Nhiều chuyên gia trong nước đã đưa ra phản biện lập luận này, song phần lớn các phản biện cũng không dựa trên một cơ sở rõ ràng. Vậy xem xét lập luận này cần những cơ sở nào? 

1) Có nên vì bắt một con chuột mà đốt cả căn nhà?

Thứ nhất, hiện nay không có thống kê nào về khối lượng xăng dầu buôn luậu qua biên giới được đưa ra. Lượng xăng dầu qua được buôn lậu qua biên giới được phỏng đoán là rất nhỏ, không đánh kể so với lượng xăng dầu tiêu thụ trong nước. Lý do là là cách thức buôn lậu cho thấy điều đó. Người buôn lậu thường mua xăng tại các cây xăng sát biên giới sau đó đóng vào can rồi chở sang bên kia biên giới bán. Việc quản lý thị trường được làm rất chặt, các cây xăng thường phải đăng ký số lượng tiệu thụ với đầu mối sau đó các đầu mối mới giao cho các cây xăng theo số lượng đã đăng ký chứ không giao vô tư. Lượng xăng dầu buôn lậu do vậy không thể lớn. Việc tăng giá xăng dầu sẽ khiến việc buôn lậu xăng dầu nhỏ lẻ phải chấm dứt song tăng giá xăng dầu cũng gây ra chi phí rất lớn cho nền kinh tế Việt Nam. Chi phí ấy tính bằng tiền lớn hơn rất nhiều so với phần ngoại tệ tiết kiệm được do chống buôn lậu thành công.

Thứ hai, nếu số liệu cho thấy lượng xăng dầu buôn lậu qua biên giới lớn tới mức cần phải tăng giá thì vấn đề vẫn chưa được giải quyết hoàn toàn. Nước bạn muốn nhập xăng dầu lậu từ Việt Nam thì cần có Việt Nam Đồng (VNĐ), khi lượng xăng dầu nhập lậu càng lớn thì càng cần phải có nhiều VNĐ. Vậy nước bạn sẽ lấy đâu ra VNĐ? Tất nhiên là nước bạn phải bán hàng hóa cho Việt Nam để lấy VNĐ, càng cần nhiều VNĐ thì càng phải bán nhiều, hàng hóa nhập khẩu từ nước bạn về do vậy sẽ giảm giá, tức là người Việt Nam được lợi và tiết kiệm được ngoại tệ để nhập khẩu hàng hóa. Muốn chứng minh rằng chống buôn lậu xăng dầu là cần thiết thì phải có những tính toán chỉ ra rằng thiệt hại do buôn lậu xăng dầu gây ra lớn hơn cái lợi thương mại thu được, song rõ ràng là điều đó chưa bao giờ được quan tâm đến.

2) Nếu tăng giá xăng dầu chống được buôn lậu thì cũng cần hạ giá xăng dầu để chống buôn lậu.

Cứ coi lập luận tăng giá xăng dầu để chống buôn lậu là hợp lý thì cần xem xét trường hợp sau đây. Khi giá xăng trong nước cao hơn giá xăng nước bạn thì sẽ dẫn đến việc nhập lậu xăng dầu từ nước bạn vào Việt Nam. Việc nhập lậu xăng dầu như vậy dẫn đến một số lượng nhất định xăng dầu trong nước bị ế không tiêu thụ được, tức là một khoản ngoại tệ mà nhà nước chi ra để nhập xăng dầu coi như mất không. Muốn chống việc nhập lậu xăng dầu để giảm thiểu thiệt hại ngoại tệ cho nhà nước thì phải hạ giá xăng dầu trong nước xuống bằng nước bạn. 

Một điều thú vị là người ta luôn cho rằng cần tăng giá xăng để chống buôn lậu mà không bao giờ đề cập đến việc hạ giá xăng để chống buôn lậu, mặc dù cả hai việc đó có cùng bản chất.

Cập nhật:

Chuyện giá xăng dầu ở Việt Nam tốn không biết bao giấy mực nhưng cho đến nay vẫn chưa thấy ai có thể trình bày nó một cách rõ ràng. Thực ra câu chuyện về giá xăng dầu rất dễ hiểu nếu người ta tư duy một cách đơn giản và rành mạch. Các nhà nhập khẩu xăng dầu đều được nhà nước thu xếp ngoại tệ để nhập khẩu xăng dầu nhưng ngoại tệ ấy không theo giá thị trường mà theo giá nhà nước quy định, có nghĩa là nhà nước phải dùng dự trữ ngoại tệ để đảm bảo. Rõ ràng là nhập khẩu xăng dầu phụ thuộc vào nguồn ngoại tệ mà nhà nước có khả năng thu xếp, vì vậy giá xăng dầu không lên xuống theo giá xăng dầu thế giới. Nó sẽ lên xuống phù hợp với nguồn ngoại tệ mà nhà nước có khả năng phân bổ. Một điều cần lưu ý là dự trữ ngoại hối của nhà nước không được công khai do vậy giá xăng cũng luôn nằm sau một lớp màn bí ẩn.

Saturday, March 23, 2013

"Animal Farm" của G. Orwell và hệ thống truyền thông bị kiểm duyệt

Truyện "Animal Farm" của G. Orwell vốn rất được giới truyền thông ưa chuộng khi sử dụng để châm biếm các nước theo mô hình xã hội chủ nghĩa kiểu Liên Xô trước đây. Sách đã được xuất bản bằng nhiều thứ tiếng và ở nhiều nước khác nhau, rất nhiều người đã đọc nó song có lẽ ít người tự hỏi tại sao sách không có lời mở đầu. Câu trả lời đơn giản là phần lời mở đầu của G. Orwell đã bị cắt bỏ, ban đầu thì bởi người Anh và sau đó là ở hầu hết các quốc gia đã xuất bản cuốn sách.

Phần lời mở đầu của G. Orwell được Ian August tìm thấy và được Bernard Crick công bố vào năm 1972, sau đó phần lời mở đầu đã được xuất hiện cùng với tác phẩm khi được xuất bản ở Italia vào năm 1976 (1). Kể từ đó tới nay, tác phẩm của G. Orwell hầu hết vẫn xuất hiện mà không có lời mở đầu, bản bằng tiếng Việt mới đây nhất cũng không có ngoại lệ.

Đoạn quan trọng nhất trong lời mở đầu như sau:

"The sinister fact about literary censorship in England is that it is largely voluntary. Unpopular ideas can be silenced, and inconvenient facts kept dark, without the need for any official ban.

Anyone who has lived long in a foreign country will know of instances of sensational items of news -- things which on their own merits would get the big headlines -- being kept right out of the British press, not because the government intervened but because of a general tacit agreement that "it wouldn't do" to mention that particular fact. So far as the daily newspapers go, this is easy to understand. The British press is extremely centralized, and most of it is owned by wealthy men who have every motive to be dishonest on certain important topics. But the same kind of veiled censorship also operates in books and periodicals, as well as in plays,films and radio. At any given moment there is an orthodoxy, a body of ideas which it is assumed that all right-thinking people will accept without question. It is not exactly forbidden to say this, that or the other, but it is "not done" to say it, just as in mid-Victorian times it was "not done" to mention trousers in the presence of a lady. Anyone who challenges the prevailing orthodoxy finds himself silenced with surprising effectiveness. A genuinely unfashionable opinion is almost never given a fair hearing, either in the popular press or in the highbrow periodicals." (2)


G. Orwell nói rằng chế độ kiểm duyệt báo chí ở Anh cũng tương tự như ở Liên Xô, nhưng sự khác biệt là mọi ý kiến khác biệt đều bị dập tắt mà không cần bất cứ sự cấm đoán công khai nào. Kiểm duyệt được thực hiện không phải bằng sự can thiệp của chính quyền mà bằng những nguyên tắc ngầm định. G. Orwell mô tả cách thức mà hệ thống truyền thông hoạt động là rất đáng chú ý. Thứ nhất, hệ thống truyền thông ở nước Anh là rất tập trung, nó thuộc sở hữu của những người giàu có, những người này có động cơ để làm cho một số chủ đề không nên được đề cập tới. Thứ hai là dựa vào những tín điều mà những con người chấp nhận không cần bàn cãi, những ai nỗ lực chống lại tín điều đó sẽ không được lắng nghe và bị cô lập. Điều thứ nhất có nghĩa là truyền thông phải phục vụ lợi ích của những người sở hữu nó và điều thứ hai có nghĩa là truyền thông không tách rời với giáo dục, thực ra nó chỉ tiếp tục cái công việc mà giáo dục đã hoàn thành một nửa, giáo dục nhồi vào đầu con người những định kiến còn truyền thông sẽ lặp đi lặp lại những định kiến đó để loại bỏ mọi sự hoài nghi. Một câu hỏi tiếp theo được đặt ra là hệ thống giáo dục sẽ do ai kiểm soát, tất nhiên là những người trả tiền cho hệ thống ấy, không phải người học mà là doanh nghiệp hoặc chính quyền, tức là những người cùng nhóm với những người sở hữu hệ thống truyền thông. Như vậy, có thể thấy hệ thống truyền thông kiểu Anh được ưa chuộng không phải bởi vì nó đảm bảo tự do ngôn luận mà ngược lại vì nó rất hiệu quả trong việc kiểm soát tự do ngôn luận.

Nếu dõi theo quan điểm của G. Orwell, có thể thấy hệ thống truyền thông được cấu trúc theo kiểu Anh ngày nay đã phổ biển khắp thế giới. Khi G. Orwell nói ra sự thật thì hệ thống đó đã sử dụng thứ vũ khí mà nó hay đả kích nhất để chống lại ông.

Tài liệu tham khảo:
(2): N. Chomsky-Footnote of Understanding Power: Footnote 14 Page 121

Friday, March 22, 2013

Bác sĩ Hồ Hải và lý luận về mâu thuẫn

Cây keo châu Phi là một loài thực vật có cách tự bảo vệ kỳ lạ nhất hành tinh. Bình thường thì chúng không độc nhưng khi bị những con dê đến ăn lá thì chỉ một lúc sau chúng sẽ tiết ra nhựa độc khiến dê không thể tiếp tục ăn được nữa. Nếu lũ dê cứ cố ăn thì sẽ chết sạch.

Lũ dê nhanh chóng thích nghi với điều đó, chúng chỉ ăn lá cây keo trong một thời gian ngắn, khi cây keo tiết ra chất độc thì chúng lập tức di chuyển sang ăn lá cây keo khác. Cứ như vậy, dê có thể ăn no lá keo mà không sợ ngộ độc.

Sau một thời gian, những cây keo phát minh ra một chiến thuật đặc biệt, chúng không chỉ tiết ra nhựa độc để bảo vệ mình mà còn tiết ra một mùi hương để báo động cho các cây khác. Khi các cây keo khác nhận được mùi hương đó thì ngay lập tức sẽ tiết nhựa độc. Do đó, lũ dê không thể ăn lá lần lượt các cây keo được nữa. 

Loài dê nhanh chóng tìm ra cách đối phó với cây keo, chúng nhận thấy rằng các cây keo báo hiệu cho nhau bằng mùi hương mà mùi hương thì lan tỏa nhờ gió. Thế là lũ dê liền tập hợp nhau ở cuối gió và ăn lá lần lượt những cây keo theo hướng ngược lên đầu gió. Chiến thuật đó rất đơn giản nhưng đã phá vỡ khả năng báo động cho nhau của các cây keo. 

Đến đây có ông bác sĩ Hồ Hải nhìn thấy, ông ấy liền nhào vô phán rằng: "...không chấp nhận đa nguyên, đa đảng tức là triệt tiêu mâu thuẩn, triệt tiêu đối lập. Nó đồng nghĩa với đi ngược lại các quy luật mâu thuẩn và đối lập.". Lũ  dê chả hiểu gì sất, nhìn nhau be be. Ông bác sĩ mới bảo rằng: Cả đàn dê cùng ăn theo một hướng thế là vi phạm quy luật mâu thuẫn, triệt tiêu đối lập nên dê không thể phát triển được. Giờ phải thay đổi như vầy, con dê nào muốn ăn ở đâu theo chiều nào cũng được. Có con xuôi chiều gió thì cũng phải có con ngược chiều gió thì mới là đa nguyên, mới đúng quy luật mâu thuẫn chớ.

Đàn dê gõ móng be be ầm ĩ rồi tiếp tục ăn lá keo từ cuối gió lên đầu gió. Ông bác sĩ bực mình, tóm cổ một con dê lên đầu gió rồi bắt ăn lá keo. Con dê ấy cũng ăn, nhưng chỉ một lúc sau, cả đàn dê xông đến đến húc cả cho con dê kia lẫn bác sĩ Hồ Hải một trận nhừ tử. 

Ông bác sĩ thương tích đầy mình thất thểu ra về, dọc đường gặp một gã chăn dê liền kể chuyện xảy ra. Gã chăn dê mới bảo rằng: Ông ơi, chỉ khi nào cây keo không tiết nhựa độc hoặc dê không sợ nhựa độc của cây keo thì lũ dê mới có thể ăn cây nào cũng được. Chứ giờ mà bắt chúng ăn kiểu ấy thì chỉ có chết cả đàn thôi.

Bác sĩ Hồ Hải nghĩ đi nghĩ lại mãi chả hiểu gã chăn dê nói gì liền viết bài (hình như) có tiêu đề là "Đàn dê tự đào hố chôn mình vì vi phạm quy luật mâu thuẫn" rồi đăng lên blog. Người hâm mộ vô coi, khen hay ào ào. 





Thursday, March 14, 2013

Dự thảo xử phạt mũ bảo hiểm dỏm tốn kém và không hiệu quả

Sau khi bộ trưởng Thăng tuyên bố“Chất lượng MBH rởm là trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước chứ không thể bắt người dân phải chịu trách nhiệm được, không thể phạt người dân vì đội MBH rởm hay mũ kém chất lượng" thì ngay trong buổi họp báo chiều cùng ngày ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An Toàn Giao Thông (ATGT) khẳng định“CSGT chỉ xử phạt đối với hành vi không đội MBH có đủ 3 lớp: vỏ mũ, đệm bảo vệ hay còn gọi là xốp cứng và quai đeo. Người điều khiển phương tiện đội chiếc mũ chỉ có 1-2 lớp, đã ghi rõ ràng dòng chữ “mũ dành cho người đi xe đạp” sẽ bị xử phạt về hành vi không đội MBH” để giải thích cho việc tiếp tục dự thảo phạt mũ bảo hiểm không hợp quy cách. Rõ ràng là ngay giữa các ban ngành chức năng cũng không có sự thống nhất trong việc xử lý mũ bảo hiểm không đạt chuẩn.

1. Thế nào là mũ bảo hiểm dỏm?

Trước hết, ông Đinh Mạnh Toàn, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về Trật tự xã hội (Bộ Công an) có lý khi nhận xét rằng: "Các phóng viên đó có lẽ là thế nào đó, thiểu năng gì đó, có gì đó không hiểu thế nào là mũ giả, mũ rởm, mà cứ phải đưa ra bằng những lời lẽ, những giả thiết.", tuy nhiên để phân biệt được mũ thật và mũ dỏm thì ngay cả người không thiểu năng thậm chí thông minh kiệt xuất cũng chưa chắc đã làm được.

Cách đây 5 năm Bộ Khoa Học và Công Nghệ đã ban hành quy Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về mũ bảo hiểm (MBH) cho người đi mô tô, xe máy (QCVN 2:2008/BKHCN). Theo đó, kể từ ngày 15.11.2008, tất cả MBH sản xuất trong nước, nhập khẩu chỉ được lưu thông trên thị trường khi đạt chất lượng, được chứng nhận hợp quy (dán tem CR). Tức là những mũ bảo hiểm được dán tem CR mới là mũ xịn còn lại thì cho dù có hợp quy cách hay không đều là dỏm. Quy chuẩn kỹ thuật quy định rất chi tiết về mũ bảo hiểm, khái niệm hợp quy cách mà ủy ban ATGT đưa ra là dựa trên mục 2.1 của quy chuẩn kỹ thuật

Tuy vậy, mũ bảo hiểm có dán tem CR cũng chưa hẳn là mũ xịn vì chỉ hai tháng sau khi áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia thì mũ dỏm dán tem CR đã tràn lan trên thị trường, điều này đã được ông Lương Thanh Liêm - Chủ tịch Câu lạc bộ Các nhà sản xuất mũ bảo hiểm thời trang xác nhận, mũ bảo hiểm dỏm hoàn toàn hợp quy cách với đủ cả vỏ, đệm và quai đeo đúng như hướng dẫn của ủy ban ATGT được bán công khai không chỉ ở lề đường mà còn ngay cả trong các siêu thị lớn. Có lẽ người ta chỉ còn biết hy vọng rằng những nhà sản xuất tên tuổi dán tem CR đàng hoàng sẽ cung cấp mũ bảo hiểm xịn, nhưng (lại một lần nữa nhưng) phần lớn các mũ có dán tem CR của các nhà sản xuất có đăng ký khi được đem đi kiểm định đều không đạt chuẩn, theo tin do báo Đất Việt đưa ngày 13.03.2009, tức là vẫn có thể dỏm.

Mũ bảo hiểm không hợp quy cách là một dạng của mũ bảo hiểm dỏm, chắc chắn không được phép lưu hành theo quy chuẩn của bộ KH&CN nhưng mũ bảo hiểm nào là xịn thì cũng chưa chắc đã có ai có thể khẳng định được. 

2. Tại sao người ta dùng mũ bảo hiểm không hợp quy cách hay mũ dỏm?

Lý do sử dụng thường được nêu ra là vì mũ đó rẻ và để đối phó với cảnh sát giao thông chứ không phải vì lý do an toàn, theo số liệu thống kê từ Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho thấy, có tới 70% người tham giao thông đội MBH không đảm bảo chất lượng song có hai vấn đề cần đặt ra. Thứ nhất, người ta sử dụng mũ bảo hiểm không đảm bảo chất lượng thì khác với mũ bảo hiểm không đúng quy cách vì mũ bảo hiểm không đảm bảo chất lượng thường là vẫn đúng quy cách, điều này có nghĩa là ủy ban ATGT cũng không nắm rõ được số lượng người sử dụng mũ bảo hiểm không hợp quy cách. Thứ hai, người ta sử dụng mũ đó như thế nào thì hầu như không thấy nêu ra.

Muốn biết người ta sử dụng mũ bảo hiểm dỏm như thế nào thì chỉ cần ra phố nhìn mấy bác xe ôm là thấy ngay, mấy bác tài xế thường sắm một cái mũ xịn cho mình và 1 hoặc 2 cái mũ dỏm dành cho khách vì khách đi có một chốc thì tốn tiền trang bị mũ xịn làm gì. Lãng mạn hơn một chút có thể liên tưởng đến một chàng sinh viên cuối buổi học đột nhiên có cô bạn gái học cùng đi nhờ, không lẽ lấy lý do không có mũ bảo hiểm để từ chối, thôi thì chạy ra vỉa hè mua đại cái mũ dỏm cho cô ấy xài đỡ (chớ phải mua mũ xịn đắt tiền thì kêu cô ấy đi taxi cho lẹ). Thực dụng hơn nữa thì xài mũ bảo hiểm dỏm chính là để chống trộm, các bãi gửi xe không nhận trông coi mũ bảo hiểm, nên người ta xài cái mũ dỏm rẻ tiền treo luôn ở xe cũng không sợ bị chôm mất. Mũ bảo hiểm dỏm được sử dụng phổ biến không hẳn là để cố tình vi phạm luật pháp hay đùa giỡn với sự an toàn của bản thân mà là để đối phó với hoàn cảnh nhiều hơn.

3. Nếu dự thảo được thông qua, ai sẽ có lợi?

Có ba nhóm chính được hưởng lợi trong việc xử phạt này. 

Nhóm thứ nhất là nhà sản xuất mũ, quy định xử phạt sẽ khiến nhu cầu về số lượng mũ bảo hiểm hợp quy chuẩn tăng vọt, các nhà sản xuất mũ sẽ kiếm được nhiều tiền hơn. 

Nhóm thứ hai là cơ quan kiểm định chất lượng và cấp tem cho mũ, các nhà sản xuất mũ sẽ phải xếp hàng chờ được kiểm định và cấp tem CR. Những nhà sản xuất nào biết lo liệu thì chắc chắn sẽ thuận lợi còn không thì cứ xếp hàng chờ tới lượt.

Nhóm thứ ba là kẻ ăn trộm mũ, trước kia các bãi giữ xe toàn mũ dỏm không đáng tiền thì bây giờ đầy mũ xịn đắt tiền, nghề ăn trộm mũ bảo hiểm chắc chắn hốt bạc.


4. Nếu dự thảo được thông qua, ai sẽ xử phạt?

Việc xử phạt mũ bảo hiểm không hợp quy cách hay mũ bảo hiểm dỏm rất nhiêu khê. Cảnh sát giao thông không có quyền dừng xe phạt mũ bảo hiểm dỏm, họ chỉ có quyền dừng xe để phạt khi người ta vi phạm luật giao thông. Việc xử phạt mũ bảo hiểm không hợp quy cách thuộc về cơ quan quản lý thị trường, bộ KH&CN và hải quan (vì trên thị trường có cả mũ nhập khẩu được lưu thông), nhưng các cơ quan có quyền xử phạt thì lại không có quyền dừng xe để phạt.

Để xử phạt hành vi đội mũ bảo hiểm dỏm thì sẽ phải lập các đội xử lý liên ngành bao gồm: cảnh sát giao thông, quản lý thị trường, bộ KH&CN và hải quan. Các đội liên ngành này cũng không có quyền dừng xe khi phát hiện mũ bảo hiểm dỏm mà chỉ có thể dừng các xe vi phạm luật giao thông rồi kiểm tra luôn mũ bảo hiểm. Tức là người ta đội mũ bảo hiểm dỏm mà không vi phạm luật giao thông thì vẫn không sao hết nhưng lỡ vi phạm luật giao thông thì cho dù có đội mũ xịn vẫn có thể bị kiểm tra mũ. Việc phạt mũ bảo hiểm dỏm như vậy rõ ràng là không hiệu quả mà rất tốn kém nhân lực của chính quyền. Theo ước tính của ủy ban ATGT thì có thể ước đoán số lượng người đội mũ bảo hiểm dỏm vào khoảng 22,68 triệu người đang xài mũ dỏm, không biết cần bao nhiêu tổ liên ngành để kiểm tra một số lượng lớn như vậy?

Cuối cùng, muốn xử phạt thì phải có cơ sở để xử phạt. Cơ sở về mặt luật pháp thì phải dựa vào quy chuẩn kỹ thuật của bộ KH&CN, nhưng làm thế nào để đánh giá mũ bảo hiểm có đúng quy chuẩn ấy không thì không thể kiểm tra đầy đủ được theo đúng quy trình mà chỉ có thể đánh giá bằng cảm quan của người xử phạt. Tới đây, có một vấn đề lớn đặt ra, đánh giá cảm quan thế nào là chính xác và thuyết phục đối với người bị phạt. Một cái mũ phải có đủ vỏ cứng, đệm và quai nhưng: Vỏ cứng bằng bìa carton có phải là vỏ cứng không? Mũ được lót thêm cái khăn mặt được coi là đệm không? Quai mũ là dây thừng có được coi là quai mũ không? Mũ xịn nhưng bị đứt quai, mất xốp, hay nứt vỏ cứng có được coi là hợp quy chuẩn không?...Rõ ràng là phạm vi có thể xử phạt rất hẹp, chỉ có thể xử phạt mũ không đủ ba thành phần. Không phải tự nhiên mà quy chuẩn kỹ thuật quy định việc kiểm tra một cách chi tiết và đầy đủ, tách riêng một mục nhỏ trong quy chuẩn kỹ thuật ra để kiểm tra sẽ không đem lại hiệu quả.

Dự thảo được thông qua sẽ khiến cơ quan nhà nước tốn kém rất nhiều nhân lực và tài nguyên nhưng lại chỉ có thể kiểm tra xử phạt một phạm vi rất nhỏ và không đem lại nhiều hiệu quả.

4. Nếu dự thảo không được thông qua, ai sẽ có lợi?

Bộ trưởng bộ Giao Thông Vận Tải Đinh La Thăng!

Sunday, March 10, 2013

Điều quan trọng nhất trong Hiến Pháp Việt Nam

Trong Hiến Pháp 1992 cũng như dự thảo sửa đổi Hiến Pháp 2013, mục quan trọng nhất là điều 2: Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức.

Điều 4 của Hiến Pháp là hệ quả tất yếu của điều 2, thậm chí ngay cả bộ máy nhà nước được tổ chức ra sao cũng là hệ quả của điều 2. Cho đến nay vẫn chưa hề có nhiều thay đổi trong vai trò của tầng lớp chủ doanh nghiệp tư nhân và hộ kinh doanh cá thể đối với quyền lực nhà nước, ngoài sự nới lỏng của Đại hội Đảng X năm 2006 cho phép đảng viên được làm kinh tế tư nhân.

Một số phe phái cố gắng tấn công vào điều 4 chắc chắn sẽ không đi tới đâu nhưng lại có thể dẫn đến việc thực thi điều 2 bị xiết chặt và thành quả đổi mới tư duy của Đại Hội Đảng X có thể bị mất hiệu lực. Tầng lớp chủ doanh nghiệp tư nhân và hộ kinh doanh cá thể sẽ rất không hài lòng với việc đó.

Tham khảo: Đề cao vai trò doanh nhân trong Hiến pháp