Showing posts with label Lybia. Show all posts
Showing posts with label Lybia. Show all posts

Tuesday, May 20, 2014

Tướng có quan hệ với CIA tiến hành đảo chính ở Lybia

Ba năm sau cuộc đảo chính và giết hại đại tá Gaddafi của liên quân Hoa Kỳ-NATO, Lybia lại đối mặt với một cuộc đảo chính quân sự khác, do một vị tướng từng là chiến hữu của Gaddafi cầm đầu. Xin mời bạn đọc xem bản dịch bài viết "CIA-linked general launches Libya coup bid" của tác giả Bill Van Auken để cập nhật những tin tức mới về sự kiện này ở Lybia.

Các lính du kích được trang bị tối tân trung thành với vị tướng nghỉ hưu có quan hệ sâu sắc với Cục tình báo trung ương Hoa Kỳ đã tấn công toàn nhà quốc hội Lybia vào chủ nhật với xe bọc thép và vũ khí hạng nặng, bắt giữ người phát ngôn và lãnh đạo quân đội Nouri Abushamain cùng với khoảng 20 sĩ quan và bắn vào tòa nhà.

Cuộc tấn công được chủ tịch quốc hội mô tả là một cuộc đảo chính, diễn ra chỉ một ngày sau khi Lầu Năm Góc yêu cầu triển khai 200 lính thủy Hoa Kỳ tới căn cứ ở Sicily để đảm nhiệm vai trò lực lượng “phản ứng khủng hoảng” ở Lybia. “Chúng tôi làm điều này một cách ngẫu nhiên bởi vì chúng tôi tin rằng tình trạng an ninh ở Bắc Phi đang trở nên xấu đến mức có thể nguy hiểm,” một người phát ngôn của Lầu Năm Góc nói. Quan chức quân đội Hoa Kỳ nói không có thẩm quyền làm rõ rằng tiêu điểm của nhiệm vụ là Lybia, nơi mà Washington có vẻ biết rằng bạo lực chủ yếu sắp diễn ra.

Hoàng gia Saudi sơ tán các thành viên khỏi Lybia vào chủ nhật, tiếp theo là hoạt động tương tự của Algeria và UAE. Tất cả đều cho thấy nguy cơ bạo lực. Ba năm sau cuộc chiến của Hoa Kỳ-NATO kết thúc bằng việc lật đổ và giết hại cựu lãnh đạo Muammar Gaddafi, Lybia, một chiến trường cho những du kích Hồi giáo và các lực lượng đối đầu khác, là mô hình của cái được gọi là quốc gia thất bại.

Lãnh đạo của cuộc nổi dậy vũ trang mới nhất là cựu tướng quân đội Lybia Khalifa Hafta. Một người ủng hộ cuộc nổi dậy vũ trang năm 1969 của đại tá Gaddafi, cuộc nổi dậy đã lật đổ triều đình của vua Idris được Hoa Kỳ và Anh hậu thuẫn, Haftar bị bắt vào những năm 1980 khi Lybia can thiệp vào Chad và sau đó được thả theo yêu cầu của Washington, trở thành một “tài sản” của CIA. Tiếp đó CIA chuyển ông ta tới Virginia, gần trụ sở của cục ở Langley, và giúp ông ta thiết lập các trại huấn luyện cho “Quân đội Quốc gia Lybia” – cái tên đó cũng được ông ta đặt cho tập hợp các đơn vị quân đội và du kích hiện đang chiến đấu để lật đổ chính phủ ở Tripoli.

Khi Hoa Kỳ và NATO tiến hành cuộc chiến thay đổi chính quyền ở Lybia ba năm trước đây, Haftar đã bay trở lại Benghazi để nhận quyền chỉ huy quân đội tay sai trên mặt đất trong khi Hoa Kỳ và NATO ném bom đất nước. Mặc dù vậy, ông ta bị cựu bộ trưởng bộ nội vụ Abdel Fatah Younis của Gaddafi hất cẳng, người này sau đó đã bị ám sát. Ông ta bị những du kích Hồi giáo thống trị lực lượng được NATO hậu thuẫn làm lu mờ.

Haftar đã thực hiện một cuộc đảo chính chết yểu vào tháng hai vừa qua, đăng tải một đoạn phim về bản thân trong đồng phục quân đội kêu gọi đình chỉ quốc hội cũng như chính phủ và thiết lập một hội đồng để “giải cứu” Lybia khỏi sự hỗn loạn. Không có đảo chính vũ trang, mặc dù vậy, chính quyền cũng phớt lờ hành động đó.

Cuộc tấn công mới nhất của Haftar, được gán cái tên “Chiến dịch khôi phục giá trị Libya”, được khởi sự vào thứ sáu với tấn công toàn diện vào quân du kích Hồi giáo đang thống trị ở phía đông thành phố Benghazi. Cuộc chiến dẫn đến cái chết của ít nhất 80 người và khiến một bộ phận lớn dân chúng phải bỏ trốn tới nơi an toàn. Các chiến đấu cơ và trực thăng đã ném bom các căn cứ quân sự của du kích Hồi giáo, bao gồm cả Ansar al-Sharia, một nhóm đã tấn công vào lãnh sự Hoa Kỳ và CIA “sáp nhập” khiến đại sứ Hoa Kỳ và ba người Mỹ khác thiệt mạng.

Chính phủ ở Tripoli phản ứng bằng các tuyên bố một “vùng cấm bay” trên bầu trời Benghazi – nực cười là biện pháp đó hệt như biện pháp mà Hoa Kỳ và NATO đã khởi động cuộc chiến kiểu thuộc địa mới của họ cách đây ba năm. Mặc dù vậy, dường như là mệnh lệnh được dùng để chống lại chính không quân của Lybia và không có tác dụng. Tham gia vào chiến dịch còn có các thành phần của đặc nhiệm Lybia, mặc dù các chỉ huy của lực lượng này tuyên bố họ trung lập.

“Chúng tôi sẽ không ngừng lại cho đến khi đạt mục đích,” Haftar nói với phóng viên vào thứ bảy. “Chiến dịch này có một mục tiêu cao cả là diệt trừ khủng bố.”

Có vẻ như cuộc tấn công quân sự cũng nhận được ít nhất là một số sự ủng hộ dân sự và thu hút sự chú ý của một số du kích quân bộ lạc, nhưng người đang tìm cách trả thù những cuộc giết chóc của người Hồi giáo. Benghazi đã thấy máu tiếp tục đổ trong những tháng gần đây, với các cuộc ám sát, đánh bom xe hơi và các cuộc giết chóc khác, phần nhiều trong số chúng do các du kích Hồi giáo mà chính quyền ở Tripoli công nhận là một phần của lực lượng an ninh gây ra. Một trong số các hoạt động mới nhất là vụ ám sát giám đốc tình báo địa phương.

Theo nhân chứng ở Tripoli, cuộc tấn công ngày chủ nhật vào tòa nhà quốc hội do lực lượng được gọi là du kích Zintan thực hiện, lực lượng xuất xứ từ thành phố mang tên Zintan cách Tripoli 80 dặm về phía tây nam, họ là quyền lực được thừa nhận ở thủ đô kể từ khi Gaddafi bị lật đổ, bao gồm cả sân bay thành phố, thể hiện sự thù địch với người Hồi giáo và tổ chức cuộc tấn công vội vàng vào nghị viện.

Sau cuộc tấn công, mặc dù vậy, giám đốc cảnh sát quân sự, đại tá Mukhtar Fernan, đưa ra thông cáo qua điện tín với danh nghĩa “Quân đội Quốc gia Libya” của Haftar tuyên bố sự tan rã của Quốc hội và khẳng định rằng Lybia sẽ không trở thành một “nơi trú ngụ cho khủng bố.”

Về phần mình, chính quyền kêu gọi các du kích Hồi giáo phản ứng lại cuộc đảo chính và đối đầu với “âm mưu giành quyền lực” ở Tripoli.

Phần lớn dân chúng coi Quốc hội và chính quyền Lybia là bất hợp pháp. Quốc hội được tập hợp từ các lực lượng Hồi giáo, các thành phần cựu Gaddafi và các băng đảng tội phạm, đơn phương gia hạn ủy quyền cho tới cuối năm – mặc dù phải được kết thúc vào tháng hai. Đất nước đã trải qua ba đời thủ tướng kể từ đó. Các phần tử Hồi giáo đã dàn xếp để trục xuất Ali Zeidan, một chính khách lưu vong thế tục và là ngoại giao kỳ cựu vào tháng ba vừa qua. Họ đang tìm kiếm sự thống nhất với chính phủ mới dưới thời Ahmed Meeiteg, sau một cuộc bỏ phiếu bị các đối thủ tuyên bố là gian lận. Cuộc tấn công vào nghị viện diễn ra cùng ngày với việc nội các mới được lựa chọn.

Đáng chú ý, các thông điệp từ Washington và liên minh của họ đã không bày tỏ sự ủng hộ đối với chính phủ ở Tripoli hay lên án cuộc đảo chính. Trái lại, người phát ngôn Bộ ngoại giao Jen Psaki trả lời phóng viên vào thứ hai, “Chúng tôi lặp lại lời kêu gọi tất cả các bên kiềm chế bạo lực và tìm kiếm giải pháp thông qua các biện pháp hòa bình.” Bà ta bổ sung thêm rằng Washington ủng hộ “một biện pháp dân chủ và hòa bình để đem tới sự ổn định ở Lybia, nhưng đó là một thỏa thuận lớn đối với nền tảng lỏng lẻo.”

Tương tự, EU tuyên bố rằng họ “quan ngại sâu sắc” đối với các sự kiện ở Libya, trong khi kêu gọi “tất cả các bên xây dựng sự đồng thuận để đảm bảo sự chuyển tiếp tới một nền dân chủ ổn định.” Và thư ký NATO tường Anders Fogh Rasmussen nói trong cuộc họp báo ở Brussels “tất cả các bên” nên “kiềm chế bạo lực và tham gia vào một cuộc đối thoại chính trị quốc gia có tính chất xây dựng.”

Các tuyên bố cho thấy, ít nhất là ai đang dẫn dắt tình hình, nếu không nói là ủng hộ cuộc đảo chính của Haftar.

Ba năm sau cuộc chiến thay đổi chính quyền của NATO, Lybia ở trong trạng thái tan rã. Tháng trước, sản lượng dầu mỏ, nguồn của 95% thu nhập của chính quyền, đã giảm xuống mức kỷ lục 215,000 thùng một ngày, chỉ bằng 13% so với năng lực hiện có. Tỷ lệ thất nghiệp khoảng 30%, và khoảng 1 triệu người bỏ chạy. Du kích vũ trang tạo ra bạo lực tràn lan, đồng thời kiểm soát một mạng lưới nhà tù bí mật và các trung tâm tra tấn trong đó có hàng ngàn người đang héo mòn. 

Như đã thấy lịch sử của Haftar có liên quan đến CIA, có nguyên nhân rõ ràng để cho rằng Washington đứng sau cuộc đảo chính. Cùng lúc, mặc dù vậy, chính sách Hoa Kỳ tại khu vực đặc trưng bởi sự phân biệt nội bộ với việc tận dụng các phần tử Hồi giáo mà Haftar tấn công để đáp ứng lợi ích của đế quốc Hoa Kỳ.

Những người Hồi giáo, bao gồm các cựu quân nhân Al Qaeda từng bị giam giữ ở Guantanamo, đóng vai trò nổi bật trong việc tổ chức lực lượng bộ binh được không lực Hoa Kỳ-NATO hỗ trợ để lật đổ Gaddafi. Sau cái được gọi là “cách mạng”, cũng lực lượng đó đóng vai trò đáng kể, trong hợp tác với CIA, để chuyển tải vũ khí từ các kho hàng của chính phủ Lybia và các chiến binh ngoại quốc vào cuộc nội chiến đẫm máu ở Syria, nơi mà Washington ủng hộ du kích Hồi giáo lật đổ chế độ Bashar al-Assad.

Những sự dàn xếp làm mất mặt chính quyền Obama với cuộc tấn công ngày 11 tháng 9 năm 2012,  giết chết đại sứ J. Christoppher Stevens và 3 trợ lý. Khi những người cộng hòa ở Quốc hội triệu tập cấp tốc vì một vụ scandal mà chính phủ che dấu, không ai trong số họ thể hiện bất cứ xu hướng nào điều tra nguồn gốc thực tế của cuộc tấn công, đó là sự đổ vỡ trong liên minh giữa CIA và đồng minh Hồi giáo.

Bất kể Washinhton có quyết định hay không, ba năm sau khi lật đổ và giết hại Gaddafi, việc thanh toán với những thành phần đó và sử dụng tướng Haftar, một trong những đồng chí cũ của Gaddafi, làm người lãnh đạo mới của quân đội phục vụ Hoa Kỳ sẽ trở nên rõ ràng trong những ngày tới đây.