Báo chí dân tộc cực đoan Việt Nam xào xáo nội dung bài phát biểu của tổng thống Obama

Bài phát biểu của tổng thống Obama tại học viện quân sự West Point chỉ là một sự kiện nội bộ ít mang tính quốc tế song báo chí Việt Nam đã đăng tải đầy rẫy các tin tức kiểu như Hoa Kỳ cảnh báo Trung Quốc và sẵn sàng sử dụng quân sự để đáp trả. Liệu đó có phải là sự thật?

Báo Việt Nam Plus đưa tin: Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 28/5 tuyên bố sẽ buộc Trung Quốc phải có trách nhiệm đối với các nguyên tắc và luật pháp quốc tế trên Biển Đông cũng như tại các khu vực khác, đồng thời cảnh báo Mỹ đã sẵn sàng đáp trả "sự gây hấn" của Trung Quốc.

Báo điện tử VTC đưa tin: Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 28/5 tuyên bố sẽ buộc Trung Quốc phải có trách nhiệm đối với các nguyên tắc và luật pháp quốc tế trên Biển Đông cũng như tại các khu vực khác, đồng thời cảnh báo Mỹ đã sẵn sàng đáp trả "sự gây hấn" của Trung Quốc.

Báo VnExpress đưa tin: Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm qua nhắc đến tình hình căng thẳng ở Biển Đông trong một bài phát biểu về chính sách đối ngoại, và nói rằng nước Mỹ cần sẵn sàng đối phó với các tình huống gây hấn.

Báo Quân Đội Nhân Dân đưa tin: Ngày 28-5, Tổng thống Mỹ Barack Obama cảnh báo Mỹ đã sẵn sàng đáp trả "sự gây hấn" của Trung Quốc, song cũng nhấn mạnh rằng Washington cần là tấm gương trong việc phê chuẩn công ước quốc tế về luật biển.

Hầu hết các bài báo có vẻ như được xào xáo lại từ một bản tin của tờ Straits Times (Singapore) do câu từ và nội dung giống y hệt: President Barack Obama warned Wednesday that the United States was ready to respond to China's "aggression" but said that Washington should lead by example by ratifying a key treaty.

Không rõ tờ Straits Times lấy tin từ nguồn nào nhưng câu mở đầu bản tin của họ giống hệt câu kết trong bản tin của hãng tin AFP (Pháp): He warned China against "aggression" in the South China Sea, but called on Congress to show an example by ratifying the Law of the Sea, which critics say infringes on US sovereignty.

Cập nhật ngày 31/05/2014:

Các tờ báo lớn của Hoa Kỳ, Anh, Đức, Israel đã đưa tin này ra sao? Họ có nói gì về việc Hoa Kỳ đe dọa đáp trả quân sự đối với Trung Quốc không?

Bản tin của tờ New York Times: President Obama tried once more to articulate his vision of the American role in the world on Wednesday, telling graduating cadets here that the nation they were being called to serve would seek to avoid military misadventures abroad, even as it confronts a new set of terrorist threats from the Middle East to Africa.

Bài xã luận của tờ Washington Post: PRESIDENT OBAMA has retrenched U.S. global engagement in a way that has shaken the confidence of many U.S. allies and encouraged some adversaries. That conclusion can be heard not just from Republican hawks but also from senior officials from Singapore to France and, more quietly, from some leading congressional Democrats. As he has so often in his political career, Mr. Obama has elected to respond to the critical consensus not by adjusting policy but rather by delivering a big speech.

Bản tin của NBC NEWS: President Barack Obama delivered a broad defense of his foreign policy strategy Wednesday, arguing that neither isolationism nor interventionism “view fully speak to the demands of this moment” in global politics.

Bản tin của Israel National News (Israel): U.S. President Barack Obama is close to authorizing a military-led mission to train moderate Syrian rebels to fight the regime and Al-Qaeda-linked groups,The Wall Street Journal reported on Tuesday.

Bản tin của Spiegel (Đức): US-Präsident Barack Obama hat den Status der USA als Weltmacht verteidigt: "Amerika muss auf der Weltbühne immer führen. Wenn wir es nicht tun, tut es kein anderer", sagte Obama bei seiner Rede vor dem Abschlussjahrgang der Militärakademie West Point im US-Bundesstaat New York.

Bản tin của The Guardian (Anh): America should provide global leadership with less recourse to military might in future, Barack Obama announced on Wednesday, proposing a new foreign policy doctrine focused on soft power diplomacy and launching financial grants to fight terrorism through international partnerships instead.

Trong tất cả các bản tin đã nêu, hầu hết chỉ đề cập tới chính sách ngoại giao can thiệp và vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ trên toàn cầu, chỉ riêng bản tin của Israel là chú ý tới việc huấn luyện cho quân nổi dậy Syria, nhưng tất cả trong tất cả các bản tin đó không có bất cứ một dòng nào hay một chữ nào đề cập tới việc Obama cảnh báo Trung Quốc hay nói sẵn sàng đáp trả Trung Quốc.

Hết cập nhật ngày 31/05/2014

Tất cả các bản tin Việt Nam dường như đều không tham khảo nội dung mà Obama đã phát biểu, mặc dù toàn bộ bài phát biểu của Obama đã được đăng tải trên tờ Washington Post, thậm chí còn suy diễn và bóp méo nội dung đó theo hướng thỏa mãn chủ nghĩa dân tộc cực đoan.

Trong bài phát biểu Obama có ba lần nhắc đến khu vực Biển Đông và Trung Quốc như sau:

1. Đoạn thứ nhất: 

Regional aggression that goes unchecked, whether in southern Ukraine or the South China Sea or anywhere else in the world, will ultimately impact our allies, and could draw in our military.

(Tạm dịch: Xung đột khu vực diễn ra không bị kiềm chế, bất kể là miền nam Ukraina hay Biển Đông (biển Nam Trung Hoa) hay bất cứ nơi nào trên thế giới, cuối cùng sẽ ảnh hưởng tới các đồng minh của chúng ta và có thể lôi kéo quân đội của chúng ta.)

2. Đoạn thứ hai:

In the Asia Pacific, we’re supporting Southeast Asian nations as they negotiate a code of conduct with China on maritime disputes in the South China Sea, and we’re working to resolve these disputes through international law.

(Tạm dịch: Tại châu Á Thái Bình Dương, chúng ta đang ủng hộ các quốc gia Đông Nam Á đàm phán một bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc về các tranh trấp lãnh hải trên biển Nam Trung Hoa, và chúng ta đang làm việc để giải quyết những tranh chấp đó thông qua luật pháp quốc tế.)

3. Đoạn thứ ba:

We can’t try to resolve problems in the South China Sea when we have refused to make sure that the Law of the Sea Convention is ratified by the United States Senate, despite the fact that our top military leaders say the treaty advances our national security.

(Tạm dịch: Chúng ta không thể cố gắng giải quyết các vấn đề trên biển Nam Trung Hoa khi chúng ta từ chối đảm bảo rằng Công Ước Quốc Tế về Luật Biển được thượng viện Hoa Kỳ phê chuẩn, bất chấp sự thật là các lãnh đạo quân sự hàng đầu khẳng định rằng công ước sẽ thúc đẩy an ninh quốc gia của chúng ta.)

Hoàn toàn không thấy Obama cảnh báo Trung Quốc ở chỗ nào. Có lẽ báo chí cho rằng chính ở đoạn thứ nhất Obama đã cảnh báo Trung Quốc về gây hấn Biển Đông, song nếu theo dõi toàn bộ văn bản thì đoạn đó nằm trong phần mà Obama nói về sự lựa chọn giữa chủ nghĩa can thiệp và chủ nghĩa biệt lập của Hoa Kỳ. Khi đưa ra cụm từ liên hệ "miền nam Ukraina hay Biển Đông hay bất cứ nơi nào trên thế giới" thì Obama chỉ diễn giải chủ nghĩa can thiệp quân sự Hoa Kỳ, ông ta muốn nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ sẽ can thiệp vào bất cứ đâu để bảo vệ lợi ích của Hoa Kỳ. Như một đoạn khác ông ta đã khẳng định là: Hoa Kỳ sẽ sử dụng quân đội, đơn phương nếu cần thiết, khi lợi ích cốt lõi yêu cầu - khi người dân của chúng ta bị đe dọa; khi sinh kế của chúng ta bị lâm nguy; khi an ninh của đồng minh của chúng ta bị nguy hiểm. Nếu coi câu đó là cảnh báo Trung Quốc thì cũng có nghĩa là Hoa Kỳ cảnh báo Nga và bất cứ quốc gia nào khác trên thế giới, hay nói cách khác là Hoa Kỳ đang đe dọa cả thế giới, báo chí phương Tây chắc chắn không định tô điểm cho bộ mặt Hoa Kỳ kiểu đó. Mặt khác, tranh chấp trên Biển Đông không chỉ diễn ra giữa các quốc gia Đông Nam Á với Trung Quốc mà còn diễn ra giữa các nước Đông Nam Á với nhau, trong đó có Việt Nam, và cả với quốc gia ngoài khu vực Đông Nam Á như Đài Loan. Nếu suy diễn Hoa Kỳ muốn cảnh báo can thiệp quân sự vào tranh chấp trên Biển Đông thì có lẽ không chỉ Trung Quốc mà Việt Nam cũng sẽ là đối tượng, do Việt Nam đang có tranh chấp với nhiều đồng minh của Hoa Kỳ về lãnh hải. Đó là một sự vô lý rõ ràng. Tóm lại, Obama chỉ diễn giải chủ nghĩa can thiệp Hoa Kỳ, miền Nam Ukraina, Biển Đông hay bất cứ đâu chỉ mang tính minh họa cho phạm vi can thiệp của Hoa Kỳ nhưng một số báo chí phương Tây đã suy diễn điều này thành Hoa Kỳ cảnh báo Trung Quốc về tranh chấp trên Biển Đông và sẵn sàng đáp trả bằng quân sự.

Đoạn thứ hai nêu ở trên đã Obama đã chỉ rõ con đường xử lý tranh chấp trên Biển Đông, không phải là quân sự mà kêu gọi các nước Đông Nam Á cùng xây dựng bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc.

Đoạn thứ ba là đoạn đáng chú ý. Hoa Kỳ sau nhiều lần từ chối đã tham gia Công Ước Quốc Tế về Luật biển nhưng cho đến nay Thượng Viện Hoa Kỳ vẫn chưa phê chuẩn công ước này, có nghĩa là Hoa Kỳ sẽ không sử dụng công ước này để xây dựng các chính sách quốc gia cũng như quốc tế. Đây là một kiểu lập lờ rất đặc trưng Hoa Kỳ, họ luôn kêu gọi các quốc gia khác tham gia vào công ước luật lệ quốc tế nhưng chính bản thân thì chỉ tham gia nửa vời, để khi cần thiết thì có thể xé bỏ mọi luật lệ.

Trong cả ba đoạn nhắc đến Biển Đông không đề cập đến sự gây hấn của Trung Quốc, cảnh báo sự gây hấn của Trung Quốc hay đe dọa đáp trả quân sự. Một số báo chí quốc tế đã xuyên tác nội dung phát biểu của Obama nhằm khiêu khích Trung Quốc. Báo chí dân tộc cực đoan ở Việt Nam đã ngay lập tức xào xáo nội dung đó như là một cứu cánh cho vấn đề Biển Đông, cổ vũ cho khuynh hướng dựa vào Hoa Kỳ để đối đầu với Trung Quốc, nhưng họ quên mất việc phải trả lời câu hỏi: Đâu là lợi ích của Hoa Kỳ?